با رای اعتماد مجلس شورای اسلامی به گزینهی وزارت فرهنگ و ارشاد دولت سیزدهم، یا همان دولت سوم محمود احمدینژاد، سینمای ایران به استقبال وضعیتی متفاوت در مقایسه با هشت سال اخیر خواهد رفت. شنیدههای جمهوری ایرانی حکایت از این دارد که طبق انتظار نام چهرههای تندرو بعنوان گزینههای مد نظر وزیر برای نشستن بر مسند سازمان سینمایی مطرح شده است و این میتواند دومین نقطه اسطکاک اصناف سینمایی با محمدمهدی اسماعیلی پس از انتشار برنامههایش در مدت اخیر تلقی شود.
خواب مدیرِ سینمایی سپاه تعبیر میشود؟
براساس آنچه در محافل رسانهای جریان دارد، احسان محمدحسنی (خواهرزاده عزیز جعفری، فرمانده سپاه پاسداران و از سرکوبگران اعتراضات مردمی سال ۸۸) که هماینک عهده دار ریاست "سازمان رسانهای اوج" وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است، یکی از گزینههای مدنظر اسماعیلی به شمار میرود.
محمدحسنی که دورهای بعنوان عضو تیم رسانهای حزبالله لبنان در جنوب این کشور فعالیت داشته، با ایده راهاندازی جریان موازیِ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی "ناکارامد" به زعم سپاه، برنامه راهاندازی "سازمان هنری رسانهای اوج" را به بیت رهبر ایران ارائه داد و مجوز راهاندازی سازمان سرمایهدار و پرامکانات مورد نظر را دریافت کرد. این تصمیم به دنبال اعتراضات سراسری سال ۸۸ و شکاف عمیق بین هنرمندان از جمله سینماگران با نظام اتخاذ شد، هدف؛ جذب دوباره نیروهای حرفهای تولید محتوای تصویری و ارائه مشوق به آنها برای همکاری با نظام.
سفارش تولید به چهرههایی مانند "محمد معتمدی"، "رضا صادقی"، "بهروز صفاریان"، "یغما گلرویی"، "فرزاد فرزین" در عرصه موسیقی و افرادی چون "بهرام توکلی"، "محمدحسین مهدویان"، "ابراهیم حاتمیکیا"، "بهرنگ توفیقی" و "سیروس مقدم" برای ساخت فیلم و سریال، از جمله سرمایهگذاریهای سازمان تحت مدیریت محمدحسنی است.
این مدیر جوان با امکانات و آزادی عملی که در اختیار داشت طی کمتر از یک دهه موفق شد سنگر جشنواره فیلم فجر جمهوری اسلامی ایران را فتح کند و با حمایت گسترده سازمان سینمایی دولت حسن روحانی، کار به جایی رسید که در دورههای اخیر جشنواره فیلم فجر بسیاری از تولیدات این سازمان در جدول اکران و کسب جایزه دیده شد. در روزهای برگزاری جشنواره فیلم حتی بعضی مدعی شدند که اگر "اوج" فیلمهای سینماییاش را از جدول جشنواره بیرون بکشد، فستیوال از کار میافتد.
البته با در نظر گرفتن این نکته که محمدحسنی در مقام نیروی "خودی" توانسته زیر سایه حمایتهای بیدریغ مادی و معنوی سپاه پاسداران آسودهخاطر خط قرمزهای سانسور و موانع تولید را پشت سر بگذارد و به یکهتازی ادامه دهد، بعید است به حضور در ساختار و تشکیلاتی علاقه داشته باشد که اتفاقا هویتاش را بواسطه موازیکاری با آن کسب میکند. اما خواب از کار انداختن وزارت ارشاد ظاهرا رو به تعبیر است.
گزینه جریان انحرافی در رویای ریاست
اما دومین گزینه مطرح شده برای تصدی ریاست سازمان سینمایی محمد خزاعی است. چهره نزدیک به اسفندیار رحیم مشایی و جریان مدیریت فرهنگی احمدینژاد که دبیری انواع جشنوارههای سینمایی رانتی را در کارنامه دارد. البته تقریبا تمام این فستیوالها با رانتهای متعدد و فساد مالی برگزار و جنجالبرانگیز نیز شدهاند. خزاعی معمولا نقاط خوش آبوهوای کشور را برای برپایی جشنوارهایش انتخاب میکند، مانند "رامسر" در شمال ایران و "جزیره کیش" در جنوب که مورد دوم به قدری با بریز و بپاش بیقاعده همراه بود که صدای رسانههای حامی چون خبرگزاری فارس نیز درآمد. جنجالی که وقتی خزاعی دبیری سیامین جشنواره بینالمللی فیلم فجر انقلاب اسلامی را برعهده گرفت ابعاد گستردهتری پیدا کرد.
مرور اسامی فیلمهای تهیه شده توسط این «پیمانکار برگزاری جشنوارهها» (به گفته رسانههای تندرو در ایران) سنگ محک خوبی برای شناخت رویکرد سیاسی او و ایدئولوژی است که فردای حضورش در راس سازمان سینمایی بیش از پیش مورد توجه قرار خواهد گرفت. "به وقت شام" ساخته ابراهیم حاتمیکیا محصول سازمان رسانهای اوج، "امپراتور جهنم" به کارگردانی پرویز شیخطادی، "قلادههای طلا" ساخته ابوالقاسم طالبی، که به سفارش سازمان اطلاعات سپاه و با پرداخت دستمزدهای نجومی به "امین حیایی"، "محمدرضا شریفینیا" و "علیرام نورایی" علیه اعتراضات سال ۸۸ ساخته شد. طالبی بعدا مدعی شد فیلم "قلادههای طلا" با حمایت سیدعلی خامنهای ساخته شده است.
حال باید دید خزاعی که همواره در مسیر خدمت به جریانهای امنیتی حرکت کرده مجوز تکیه زدن بر صندلی سازمان سینمایی دولت سیزدهم را به دست میآورد یا نه.
رییس سازمان سینمایی از مشهد میآید؟
سیدمحمود رضوی گزینه سومی است که بنابر شنیدهها نامش روی میز محمدمهدی اسماعیلی قرار میگیرد. تهیهکنندهای وابسته به اردوی نیروهای اصطلاحا "ارزشی" متولد ۱۳۵۹ در مشهد. رضوی که بعنوان سرمایهگذار فیلم "درباره الی" ساخته اصغر فرهادی برای خود کسب اعتبار کرد، خیلی سریع به سرمایهگذاری روی خط فکری اصلیاش تغییر مسیر داد. سرمایهگذاری در فیلمهای مسعود دهنمکی عضو سابق گروه سرکوب انصار حزبالله، پس از آن ساخت فیلم سینمایی "سیانور" به کارگردانی بهروز شعیبی، با هدف تاریخسازی از نوع جمهوری اسلامی پیرامون کشمکشهای خیابانی نیروهای حزباللهی و مجاهدین خلق در دهه ۶۰ که با تهیه فیلمهای بحث برانگیز مثل «لاتاری»، «ماجرای نیمروز» و «ماجرای نیمروز؛ رد خون» هر سه به کارگردانی محمدحسین مهدویان به اوج رسید.
در جریان انتخابات فرمایشی اخیر که نتیجه آن از شش ماه قبل برای کارشناسان سیاسی و مردم کوچه و بازار روشن بود، رضوی تمام قد پشت ابراهیم رئیسی ایستاد. در هنگامه برگزاری مناظرهها، وی در توییتر نوشت «پیروز قطعی مناظره اول آیتالله رئیسی. خوب حرف زدند، حرف خوب زدند، زمان را مدیریت کردند، رو به آینده، با برنامه، مسلط و قوی ظاهر شدند و در برابر بیاخلاقی رقیب، اخلاق را فدای رای نکردند، آقای دکتر جلیلی با برنامه و خوب بودند، آقایان رضایی و زاکانی هم انقلابی عمل کردند.» مصداق بارز خود گویی و خود خندی.
سایت امنیتی «مشرق نیوز» مرداد ماه گذشته رضوی را یکی از چهرههای اصلی مدیریت "خانه سینما" دانست. حالا زمان آن است که این نیروی جوان انقلابی و همشهری ابراهیم رئیسی عنوانی تازه به جاهطلبیهایش اضافه کند. پوشیدن ردای ریاست سازمان سینمایی از هر زمان به او نزدیکتر به نظر میرسد.
غیر از سه گزینه ذکر شده، بعضی سیدمحمد حسینی مشاور امور سینمایی بنیاد فرهنگی هنری روایت فتح را نیز جزو گزینههای احتمالی میدانند. چهرهای که مستقیم از نهاد وابسته به سپاه خواهد آمد. همچنین محمد احسانی رئیس فعلی شبکه نسیم نیز در میان کاندیداهای ریاست سازمان دیده میشود. احسانی در وره ریاست حجتالله ایوبی به عنوان مدیر نظارت و ارزشیابی فعالیت کرد و در دوره ریاست محمد سرافراز بر صدا و سیما به تلویزیون و ساختمان مدیریت "شبکه یک" رفت و در دوره ریاست علی عسگری در صداوسیما بر مسند مدیریت شبکه نسیم نشست. تا چند روز دیگر مشخص میشود در بخش تقسیم قنایم! مدیریت سینما زور کدام یک از این افراد میچربد، یا اساسا تمام اسامی مطرح شده گزینههایی برای ردگمکردن چهره اصلی پشت پرده هستند.