اهم اخبار
در ابان خونین چه گذشت؟
یک سال از اعتراضات آبان‌ماه گذشت. اعتراضاتی که جرقه ابتدایی آن با خبر افزایش ناگهانی قیمت بنزین زده شد، اما ابعاد مساله خیلی زود گسترش پیدا کرد و به کانونی برای انفجار انبوهی از مطالبات معوق و خشم‌های تلنبار شده بدل شد.
در تحلیل آن اعتراضات، چرایی گستردگی کم سابقه‌اش و همچنین، ترکیب‌بندی اقشار حاضر در آن تحلیل‌های پراکنده‌ای را شاهد بوده‌ایم. باید پذیرفت که بخش بزرگی از طبقه متوسط، شاید به مانند خود حکومت، در مواجهه با آن انفجار ناگهانی و ابعاد گسترده‌ای که پیدا کرد غافل‌گیر شد. همین مساله برخی از تحلیل‌گران را بر آن داشت که مساله را در سطح «اعتراضات معیشتی» از جانب «اقشار فرودست» تقلیل دهند. در این روایت، طبقات متوسط اجتماعی، هیچ نقش و عاملیتی در اعتراضات ۹۸ نداشتند که در این صورت باید گفت شاهد یک شکاف آشکار بین طبقات فرودست و طبقه متوسط هستیم. روایتی که به ظاهر قابل قبول به نظر می‌رسد اما با شواهد میدانی تطابق کامل ندارد.
ما نیز به مانند بسیاری از دیگر ناظران، نه تنها نقشی در آن اعتراضات نداشتیم، بلکه از مشاهده ابعاد آن حیرت‌زده شدیم، با این حال باور داریم که برای فهم هرچه بهتر و دقیق‌تر مساله، جمع‌آوری اطلاعات عینی و ارائه تصویری هرچه واقعی‌تر از وقایعی که رخ داد، بی‌شک مقدم بر ارائه تحلیل است. به همین دلیل، در همان سال گذشته، تیم «مجمع دیوانگان» تلاش کرد تا به سهم خود و تا آنجا که امکان دارد در ثبت و طبقه‌بندی تصاویر و شواهد اعتراضات آبان تلاش کند.
این ویدیوها، در درجه اول راستی‌آزمایی شده‌اند و در گام بعدی بر اساس زمان وقوع اعتراض و همچنین محل انجام آن، تا حد امکان طبقه‌بندی شدند. نتیجه کار، یک نقشه پراکندگی از اعتراضات است که در این لینک می‌توانید آن را مشاهده کنید. در این نقشه، هم بر اساس تاریخ‌های موجود (روزهای ۲۴ الی ۲۸ آبان‌ماه) و هم بر اساس پراکندگی جغرافیایی می‌توانید کلیپ‌هایی از اعتراضات را مشاهده کنید. مشخصا، تلاش شده که هر کلیپ در همان نقطه‌ای بارگزاری شود که احتمالا به وقوع پیوسته است. .
در گام‌های بعد، اهل فن می‌توانند با تدوین و طبقه‌بندی شعارهایی که در این اعتراضات شنیده می‌شود، و همچنین توزیع و پراکندگی محل اعتراضات، تحلیل واقع‌بینانه‌تری نسبت به چرایی اعتراضات و همچنین ترکیب بندی معترضین به دست دهند. ما، در موارد دیگری تا حدودی این طبقه‌بندی‌ها را انجام دادیم که در فرصت‌های دیگر منتشر خواهد شد. در اینجا به اختصار می‌توان گفت، ساده‌ترین مرور این تصاویر، هرچند می‌تواند بر حضور پررنگ معترضان معیشتی و اقشار فرودست اقتصادی صحه بگذارد، اما به احتمال زیاد، افسانه شکاف میان طبقه متوسط و طبقه فرودست را باطل می‌کند.
توزیع کلیپ‌ها نشان می‌دهد که اعتراضات فقط در شهرهای کوچک، یا مناطق حاشیه‌ای شهرهای بزرگ محقق نشده، بلکه در مواردی اتفاقا مناطق به نسبت توسعه‌یافته‌تر و مرفه‌تر نیز درگیر اعتراضات بوده‌اند. همچنین، جنس شعارها، تنها به مطالبات معیشتی محدود نمانده است و آشکارا رنگ بوی سیاسی و حتی اجتماعی به خود گرفته. اتفاقی که از شورش‌های کور اقتصادی (مانند وقایع دهه هفتاد در اسلام‌شهر یا محله طلاب مشهد) توقع نمی‌رود.
به جرات می‌توان گفت که آبان ماه، نقطه تلاقی مجموعه گسترده‌ای از نارضایتی‌ها، مطالبات و در نتیجه، طیف گسترده‌ای از معترضان در اقشار و طبقات گوناگون اجتماعی بود که بی‌شک نیازمند ارائه تحلیل‌های جدید در بین نسخه‌های کلاسیک و غالبا کلیشه‌ای موجود است. اعتراضات آبان ۹۸، هرچند به ضرب و زور یک سرکوب خونین با بیش از صدها کشته و هزاران قربانی و زندانی کنترل شد، اما این آتش خشم، با ریشه‌های عمیقی که در دل مناسبات اجتماعی، سیاسی و اقتصادی دارد، با هیچ چماقی خاموش نمی‌شود، و اگر ریشه اصلی مشکلات بر طرف نشود، دیر یا زود شاهد زبانه کشیدن‌اش از زیر خاکستر خواهیم بود.
منبع: کانال تلگرامی مجمع دیوانگان
