سراوان، قربانی رقابت باندهای قاچاقچی سپاه
مهدی نخل احمدی
عضو همبستگی جمهوری خواهان ایران
از سال ۸۸ که تامین امنیت استان سیستان و بلوچستان به سپاه پاسداران سپرده شد، مشکلات مردم این استان نیز به شکل چشمگیری افزایش یافت. نگاه امنیتی به استانهایی مانند سیستان و بلوچستان و کردستان از دیر باز وجود داشته است و سپاه پاسداران طبیعتا به عنوان تشکیلات نظامی که بیشتر محرم نظام است، گزینه مقبولتری برای عملی کردن سیاستهای کلی نظام در این استان محسوب میشده است.
اما احتمالا کل ماجرا این نیست. استان سیستان و بلوچستان دارای ویژگیهای دیگری نیز هست که برای سپاه پاسداران که یکی از اصلیترین باندهای قاچاق کالا در ایران هست، بسیار وسوسه برانگیز مینماید. خصوصا از سال ۹۲ که سپاه با اعمال فشار توانست کنترل حدود ۳۰۰ کیلومتر از نوار مرزی شرق را در دست بگیرد، این گمانهزنی ها بیشتر قوت گرفت. در سال ۸۸ مهدی کروبی خبر از وجود حدود ۸۰ اسکله غیرمجاز در کشور داد زیرنظر نهادهای خاص فعالیت میکنند و در کار صادرات و واردات کالاهای قاچاق هستند. بعضی از این اسکلهها در استان سیستان و بلوچستان واقع شده است.
همچنین در سالهای گذشته گزارشهای متعددی از نقش سپاه پاسداران در ترانزیت مواد مخدر منتشر شده است. رویترز در گزارشی به تفصیل به این مسأله پرداخته است و دولت آذربایجان هم در سال ۲۰۱۷ از ترانزیت مواد مخدر توسط تشکیلات سپاه از طریق خاک این کشور خبر داد.
هرچند به این گزارشها به دلیل نبود مدارک و شواهد دقیق زیاد پرداخته نشده است اما در طول سالهای گذشته چندین بار خبر درگیری اعضاء پایگاههای بسیج در این استان، که زیر نظر سپاه پاسداران هستند، و ماموران مبارزه با مواد مخدر منتشر شده است. این پایگاههای بسیج عمدتا از جوانان بلوچ محروم یا کسانی که خدمت سربازی نرفتهاند عصوگیری میکنند. در چند سال گذشته زمزمههایی مبنی بر استفاده سپاه از این افراد برای جابجایی مواد مخدر به گوش میرسد. بحث قاچاق کالا نیز طبیعتا همچنان و همواره در لیست فعالیتهای سپاه بوده و هست. اما باب جدیدی که در سالهای گذشته گشوده شده است، تمرکز سپاه بر در دست گرفتن بازار فروش سوخت است. در سال ۹۴ گفته شد که شهروندانی که تا شعاع ۲۰ کیلومتری از مرزهای استان هستند میتوانند با دریافت کارت سوختبری به شکل قانونی به این کار بپردازند. اما در همان زمان سپاه اعلام کرد که فقط افرادی که مورد تایید این ارگان هستند امکان سوختبری دارند.
جایگاههای سوخت که در این زمان بیشتر تحت نظارت دولت بودند اما همچنان به فروش گازوییل به سایر بومیان میکردند که این مسأله باعث نارضایتی سپاه بود. حدود یک ماه پیش سپاه پاسداران به بهانه رفع محرومیت از شهروندان این استان، طرحی را با نام طرح رزاق رونمایی کرد. به موازات اعلام این طرح سپاه اقدام به تأسیس جایگاههای سوخت در نوار مرزی کرده است.
در این طرح اعلام شده است که فقط افرادی که مورد تأیید سپاه پاسداران هستند میتوانند به سوختبری ادامه داده و دیگر افرادی که پیشتر از این راه حداقل معاشی را فراهم میکردند از این فعالیت منع شدند.
سپاه پاسداران این طرح را یک طرح امنیتی در جهت محرومیت زدایی معرفی کرده است.
برخی از افرادی که بیشتر توسط سپاه پاسداران مجوز سوختبری اخذ کردهاند ادعا میکنند که آنها فقط نقش باربری دارند و سود حاصل از فروش را باید به سپاه پاسداران بدهند. اصطلاحا به این افراد در منطقه سیستان و بلوچستان "کرایهکش" میگویند.
شاید چیزی شبیه کولبری در کردستان که یک فرد کالای افراد دیگر را جابجا و مزد دریافت میکند.
اجرای این طرح که به وضوح استثمار مردم محروم منطقهی است در چند وقت گذشته اعتراضات زیادی را به همراه داشته است.
تجمع روز دوشنبه در نوار مرزی یکی از این اعتراضات بود که متاسفانه با تیراندازی نیروهای سپاه و کشته و زخمی شدن حداقل ۱۵ نفر همراه بود.
هاشمی رفسنجانی که خود از بانیان سپاه پاسداران بود، زمانی گفته بود: امروز سپاه پاسداران به چیزی کمتر از کل ایران قانع نیست. شوربختانه امروز به وضوح شاهد تحقق این گفته هستیم.